Reformacja

Następna część ekspozycji poświęcona jest „duchowej” sferze z życia mieszkańców miasta. Darłowo od czasów chrystianizacji Pomorza, pod względem kościelnym podporządkowane było biskupstwu najpierw w Kołobrzegu, następnie w Kamieniu Pomorskim. Na przełomie XIII i XIV wieku istniała już parafia w Darłowie i klasztor cystersów w pobliskim Bukowie. W 1407 roku z inicjatywy księżnej Adelajdy, wdowy po księciu Bogusławie V, powstał klasztor kartuzów, któremu Kapituła Generalna w okresie pomyślnego rozwoju nadała imię Korona Błogosławionej Maryi Dziewicy. Ów dom zakonny, rozpostarty na Świętej Górze, położonej na południowym zachodzie od miasta, obecnie jest zupełnie zapomnianym punktem topograficznym na mapie okolic Darłowa.

Na początku XVI wieku powstał ruch religijno-polityczno-społeczny (nazwany później reformacją), zapoczątkowany przez Marcina Lutra. Ruch był reakcją na negatywne zjawiska, mające miejsce w katolickiej hierarchii kościelnej. Zapoczątkował on proces formowania się Kościołów protestanckich, odrzucających zwierzchnictwo papieża. Nowa formuła nawiązywała w swych doktrynach do samodzielnych interpretacji Pisma Świętego, które uznano za jedyne źródło objawienia. Ruch ten dotarł na Pomorze i w roku 1534 za zgodą książąt odbył się w Trzebiatowie sejm stanów pomorskich, na którym podjęto uchwałę o wprowadzeniu luteranizmu. Organizacją nowego Kościoła zajął się przybyły z Wittenbergi Jan Bugenhagen. Kościół darłowski nie oparł się temu ruchowi. Przeprowadzono najpierw inwentaryzację majątku, następnie przystąpiono do organizacji nowej służby kościelnej. Następowała likwidacja okolicznych klasztorów. Do klasztoru w Bukowie Morskim w momencie likwidacji w roku 1539 należało ponad 30 wsi, obszerne połacie ziemi, lasy, młyny, browary, kuźnie, stawy rybne i jeziora. Dobra po zlikwidowanym klasztorze przejęła Rada Miejska. Miasto przejęło także grunty po klasztorze kartuzów, a obiekty klasztorne wraz z wyposażeniem stały się własnością księcia. Prezentowany na wystawie mnich kartuz – jest symbolem odchodzenia katolicyzmu z terenów zajmowanych przez pomorskich Gryfitów na przynajmniej kilkaset lat.

Najtrwalszym dziełem zwycięskiego protestantyzmu w Darłowie jest srebrny ołtarz, zwany darłowskim, wyłożony srebrnymi plakietami ze scenami z życia Chrystusa oprawionymi w hebanową, architektoniczną ramę (eksponowany obecnie w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku) oraz ambona w kaplicy zamkowej.

Na wystawie prezentowana jest fotokopia ołtarza, także biblia DAS IST DIE GANZE HEILIGE SCHRIFT VERDEUTSCHET DURCH MARTIN LUTHER. Druk Cristian Fűrssten, wyd. Johann Kelpen. Lűneburg 1679 (okładki  z drewna bukowego, okute blachą mosiężną, oprawione w garbowaną skórę cielęcą, tłoczoną, papier czerpany żeberkowy), dwa cynowe dzbany na wodę (nalewki) z 1834 roku, pochodzące z kościołów w Bukowie Morskim i Darłowie oraz brązowy lichtarz z I poł. XVII wieku autorstwa Ch. Kokeritz ze Szczecina, ufundowany do kościoła Mariackiego w Darłowie.